[Amin_Mansouri]

مدتی است که تب استفاده از گاز نیتروژن به جای باد معمولی در لاستیک خودروها بالا گرفته و این در حالی است که تا به حال عمده‏ترین کاربرد استفاده از نیتروژن در حوزه وسایل نقلیه، مربوط به خودروهای نظامی و سنگین، هواپیماهای تجاری، خودروهای مسابقه‏ای و شاتل‏های فضایی بوده است. در ادامه به ذکر چند نکته در خصوص مزایای استفاده از نیتروژن به جای باد معمولی (هوا) در لاستیک خودروها می‏پردازیم.

باد معمولی خودروها یا همان هوا، دارای 21 درصد اکسیژن، 78 درصد نیتروژن و یک درصد هم گازهایی مانند ازن، آرگون و مقداری رطوبت به واسطه وجود اکسیژن است. پس طبیعی است که با حذف اکسیژن از هوا باعث حذف رطوبت از داخل لاستیک می‏شویم که موجب کاهش اثر خورندگی سیم‏های فولادی داخل لاستیک خواهد شد، زیرا به دلیل کاهش میزان حمله رطوبت به سیم‏های فولادی لاستیک، افزایش عمر لاستیک‏ها امکان پذیر می‏گردد.

از طرف دیگر نیتروژن در فرآیند احتراق به همراه اکسیژن شرکت نمی‏کند، پس از نظر ایمنی هم نسبت به هوا ارجح است. مولکول‏های نیتروژن، نسبت به اکسیژن بزرگتر هستند. احتمال خروج و فرار مولکول‏های بزرگ‏تر نیتروژن از تایر و کاهش فشار باد لاستیک و خطرهای ناشی از آن کمتر است. براساس مطالعات متخصصان شرکت لاستیک‏سازی میشلن سرعت کاهش فشار گاز نیتروژن در لاستیک خودرو، سه برابر کمتر از هوای معمولی است. نیتروژن از هوا سبک‏تر بوده، وزن مولکولی هوا تقریباً دو برابر نیتروژن بوده و البته استفاده از آن، موجب کاهشی در حدود 4 درصد وزن هوای پرشده در لاستیک‏ها می‏شود. این سبک‏تر بودن در وزن باد لاستیک‏ها می‏تواند کاهش مصرف سوخت را به همراه داشته باشد. لازم به ذکر است که این کاهش، با انتخاب رینگ و لاستیک مناسب برای خودرو، بسیار چشمگیرتر است.

نیتروژن، نسبت به هوا، گرمای خود را زودتر از دست می‏دهد و در واقع با زدن نیتروژن درون لاستیک‏ها، ترکیدگی لاستیک در روزهای گرم تابستان بر اثر افزایش دما و انبساط گاز درون لاستیک، کمتر اتفاق خواهد افتاد که باز هم ایمنی بیشتر آن را نشان می‏دهد. به خصوص برای خودروهای مسابقه‏ای فرمول یک، سوپر اسپرت‏هایی که سرعت‏های بالاتر از 200 مایل بر ساعت دارند و یا خودروهایی که کاربرد آنها در شرایط طولانی و سخت است. همچنین میزان تغییرات فشار با دما در نیتروژن کمتر از هوا است، چرا که هوای معمولی دارای اکسیژن و رطوبت بوده که میزان فشار رطوبت آن (هر چند ناچیز) با دما بیشتر تغییر می‏کند.

می توان چنین نتیجه گرفت که کاهش مصرف سوخت، افزایش دوام لاستیک خودرو، ایمنی بیشتر، بهبود فرمان‏پذیری، افزایش چسبندگی لاستیک به زمین، نرمی بیشتر لاستیک و سهولت استفاده از خودرو به دلیل عدم نیاز به تکرار تنظیم باد لاستیک‏ها، از مهمترین مزایای استفاده از گاز نیتروژن در لاستیک خودروها به جای هوای معمولی است. مسئله‏ای که باید در این خصوص مورد توجه قرار گیرد، این بوده که در حال حاضر در آمریکای شمالی برای زدن نیتروژن به هر لاستیک باید حدود 2 تا 5/2 دلار هزینه کنید که برای چهار لاستیک خودرو حدوداً 8 تا 10 دلار خرج بر می‏دارد و این یعنی حداقل 10 برابر قیمتی که باید برای باد معمولی لاستیک‏ها بپردازید، ضمناً به هیچ وجه نمی‏توانید از صحت و کیفیت گاز نیتروژن تزریق شده، اطمینان حاصل کنید. همچنین نحوه تزریق باد جدید، یعنی مکش کامل باد قبلی لاستیک و سپس تزریق نیتروژن واقعی به آن، مسئله مهمی است که باید به همراه انتخاب و خرید رینگ و لاستیک مناسب برای کاهش مصرف سوخت و کارآیی خودرو در نظر گرفته شود.

استفاده از نیتروژن به جای اکسیژن در لاستیک خودروها، باعث افزایش عمر لاستیک تا 30 درصد و کاهش مصرف بنزین تا 15 درصد می‏شود و به دلیل کاهش وزن لاستیک‏ها، شتاب و سرعت خودرو نیز بهبود می‏یابد. استفاده از گاز نیتروژن خشک در لاستیک‏ها، علاوه بر راحتی راننده و نرمی بیشتر خودرو، باعث ثابت ماندن فشار لاستیک‏ها و سرد بودن آنها در طول سال و در نتیجه امنیت بیشتر لاستیک می‏گردد. به دلیل اینکه مولکول‏های نیتروژن از اکسیژن بزرگ‏تر هستند، بنابراین از هوا راحت‏تر در لاستیک حرکت می‏کنند و ضمناً در برابر گرما از هوا مقاوم‏تر هستند.

یکی دیگر از مزایای نیتروژن نسبت به اکسیژن این است که نیتروژن از اکسیده شدن سیم‏های فولادی درون لاستیک و تخریب آن جلوگیری کرده، عمر لاستیک را افزایش داده و عملکرد خودرو را نیز بهبود می‏بخشد. در صنایع حمل و نقل از گاز نیتروژن برای باد کردن چرخ‏های هواپیما، شاتل‏های فضایی، خودروهای نظامی، کامیون‏ها و بیل‏های مکانیکی بزرگ در معادن و ماشین‏های مسابقه‏ای استفاده می‏گردد. در نهایت می‏توان چنین نتیجه گرفت که استفاده از این گاز مزیت‏های زیر را به همراه دارد:

- افزایش فوق العاده عمر لاستیک: به دلیل سرد بودن دائمی لاستیک با استفاده از این گاز، عمر لاستیک تا 40 درصد افزایش می‏یابد.

- نرم شدن کمک فنرهای خودرو: به دلیل نرم شدن لاستیک‏ها، جلوبندی خودرو استهلاک کمتری خواهد داشت و این امر باعث سالم ماندن اتاق خودرو می‏گردد و چرخ‏ها تا 70 درصد بالانس می‏شوند.

- تنظیم دائمی باد لاستیک‏ها: به دلیل اینکه مولکول‏های نیتروژن درشت‏تر از هوا یا اکسیژن هستند، هوای گرم و سرد تأثیر زیادی روی این گاز ندارد و همیشه ثابت است. در نتیجه خروج مولکول‏های بزرگتر از لاستیک زمان بیشتری نیاز دارد.

- کاهش مصرف سوخت: چون به دلیل تزریق گاز نیتروژن به لاستیک، اصطکاک آن با زمین کاهش می‏یابد، در نتیجه مصرف سوخت به میزان 10 درصد تا 15 درصد کاهش خواهد یافت.

- عملکرد عالی ترمز خودرو در سرعت‏های بالا: به دلیل نرمی بیش از حد لاستیک‏ها با گاز نیتروژن، عملکرد ترمز خودرو تا 30 درصد بهبود می‏یابد.

- عملکرد بهتر رینگ‏های اسپرت: خشک بودن و کوبیدن رینگ اسپرت خودروها 100 درصد برطرف می‏شود و در نتیجه عمر جلوبندی افزایش پیدا کرده و استهلاک لاستیک‏ها کمتر می‏شود.

منبع: «مجله ماشین»