[Ghoghnus]

همانطور که پیشینه ی جشن نوروز را از زمان جمشید میدانند
درباره ی سیزده به در هم روایت هست که :
جمشید شاه پیشدادی روز سیزده نوروز را در صحرای سبز و خرم
خیمه و خرگاه بر پا می کند و بارعام می دهد و چندین سال متوالی این کار را
انجام می دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت
سنت و آیین درمی آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون ازخانه در
کنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار می کردند
اما برای بررسی دیرینگی جشن سیزده به در از روی منابع مکتوب ،
تمامی منابع مربوط به دوران قاجار می باشند و گزارش به برگزاری
سیزده به در در فروردین یا صفر داده اند ، از همین رو برخی پژوهشگران
پنداشته اند که این جشن بیش از یکی دو سده دیرینگی ندارد
اما با دقت بیشتر در می یابیم که شواهدی برای دیرینگی این جشن وجود دارد
دکتر غیاث آبادی پژوهشگرتاریخ وفرهنگ ایران باستان و باستان ستاره شناس
در این باره به گسترش بسیار، تنوع و گوناگونی شیوه های برگزاری این جشن
اشاره می کند که بر پایه ی قواعد مردم شناسی و فرهنگ عامه ،
هر چقدر دامنه ی گسترش باوری فراخ تر و شیوه های برگزاری آن
متفاوت تر باشد ، نشان دهنده ی دیرینگی بیشتر آن است.
همچنین مراسم مشابه ای که به موجب کتیبه های سومری و بابلی از آن آگاهی داریم، آیین های سال نو در سومر با نام « زگموگ » و در بابل با نام « آکیتو» دوازده روز به درازا می کشیده و در روز سیزدهم جشنی در آغوش طبیعت برگزار می شده.
بدین ترتیب تصور می شود که سیزده بدر
دارای سابقه ای دست کم چهار هزار ساله است.



علف گره زدن
افسانه ی آفرینش در ایران باستان و موضوع نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی درباره «کیومرث» دارای اهمیت زیادی است، در «اوستا» چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را نخستین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است
مَشیه» و «مَشیانه» که دختر و پسر دو قلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای نخستین بار در جهان با هم ازدواج کردند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته نشده بود ! آن دو به وسیله ی گره زدن دو شاخه ی «موُرد»، پایه ی ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز به خوبی آگاهی داشتند، آن مراسم را به ویژه دختران و پسران دم بخت انجام می دادند، امروزه نیز دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی، نیت می کنند و علف گره می زنند.این رسم از زمان «کیانیان» تقریبا فراموش شد و در زمان «هخامنشیان» دوباره آغاز شد و تا امروز باقی مانده است.در کتاب «مُجمل التواریخ» چنین آمده است : «… اول مردی که به زمین ظاهر شد، پارسیان آن را «گل شاه» نامیدند، زیرا که پادشاهی او الا بر گل نبود، پس پسر و دختری از او ماند که مشیه و مشیانه نام گرفتند و روز سیزده نوروز با هم ازدواج کردند و در مدت پنجاه سال هیجده فرزند بوجود آوردند و چون مُردند، جهان نود و چهار سال بی پادشاه بماند.»


منبع لنجان نت